Slechts enkele minuten nadat een Boeing 747 van UPS Airlines was opgestegen om zijn lading van Dubai naar Keulen/Bonn af te leveren, stond de cockpit vol rook. De piloten probeerden terug te keren naar Dubai, maar konden het vliegtuig niet onder controle houden en stortten op 3 september 2010 in de buurt van Dubai neer. Beide bemanningsleden kwamen daarbij om het leven. De oorzaak van de ramp, zo bleek achteraf, was een enorme brand in het laadruim - een gebied waar talloze lithium-ion-batterijen waren geladen.
Brandincidenten met lithium-ion-batterijen zijn niet zeldzaam, maar aan boord van een vliegtuig of schip kunnen ze gemakkelijk tot een catastrofe leiden. Bij brand kan men het beste blussen met grote hoeveelheden water. Bovendien moet de brandende batterij achteraf in een waterbad worden gedompeld, anders kan deze opnieuw ontbranden.
Hoe ontvlambaar lithium-ion-batterijen zelf ook zijn, de harten van veel fabrikanten van slimme producten worden er ook warm van. Vanwege hun lage gewicht, hun hoge energiedichtheid en hun duurzaamheid met vele oplaadcycli, worden ze in steeds meer digitale producten gebruikt: naast smartphones, notebooks en elektrische fietsen worden ze gebruikt voor het aandrijven van tuingereedschap, kinderspeelgoed, pacemakers en gehoorapparaten. Vooral de wereldwijd groeiende markt voor elektrische voertuigen zal de behoefte aan lithium-ion-batterijen vergroten. Als gevolg hiervan neemt ook hun vervoersvolume per vliegtuig, schip, spoor en met vrachtwagens toe.
Veel wettelijke voorschriften voor het transport
Zoals de brandincidenten laten zien, zijn er goede redenen om lithium-ion-batterijen bij elke zending als "gevaarlijke goederen" aan te geven, in detail, afhankelijk van de huidige regelgeving voor het specifieke transportvoertuig. Hetzelfde geldt voor lithium-metal-batterijen, die, in tegenstelling tot de lithium-ion-batterijen, niet oplaadbaar zijn en meestal te vinden zijn in horloges, camera's, energiemeters en beveiligingstechnologie.
Voor alle luchtvrachtzendingen gelden de jaarlijks gepubliceerde IATA Dangerous Goods Regulations. Voor transportbedrijven biedt IATA de uitgebreide Lithium Battery Shipping Regulations (LBSR). Daarnaast zijn er instructies van individuele landen en luchtvrachtmaatschappijen, waarvan sommige zelfs nog strenger zijn. In de maritieme vrachtsector is de International Maritime Organization (IMO) verantwoordelijk voor het opstellen van de IMDG Code (International Maritime Dangerous Goods Code).
De verschillende regelgeving stelt verladers en vervoerders voor uitdagingen. Hoewel de verzender van de goederen verantwoordelijk is voor de juiste etikettering, moet de expediteur ervoor zorgen dat de documentatie voldoet aan de wettelijke eisen en overeenkomt met de etikettering.
Scope biedt zekerheid
In Scope leggen gebruikers eenvoudig en direct belangrijke informatie over gevaarlijke stoffen vast binnen bijvoorbeeld luchtvracht- en zeevrachtzendingen. Door het UN-nummer in te voeren, worden specificaties voor onmisbare documenten automatisch weergegeven en worden ze niet vergeten. Er is geen omslachtige export naar andere systemen nodig, de workflow wordt niet onderbroken. Binnen hun classificatie voor gevaarlijke goederen hebben de Verenigde Naties de nummers UN 3480 en UN 3481 toegewezen aan lithium-ion-batterijen, afhankelijk van of ze afzonderlijk worden vervoerd of in apparatuur of liever verpakt met apparatuur. Volgens dezelfde procedure hebben lithium-metaalbatterijen de nummers UN 3090 en 3091.
Daarnaast zijn er de nummers UN 3171 voor voertuigen die uitsluitend met lithium-ion-batterijen of lithium-metaal-batterijen worden gebruikt en UN 3166 voor voertuigen die onder andere met lithium-ion-batterijen of lithium-metaal-batterijen worden gebruikt in combinatie met een brandstofcel.
Exacte aanduidingen voor selectie
Bij het aanmaken van een zending, binnen het selectieproces van UN-nummers, biedt Scope gebruikers een vervolgkeuzemenu met de exacte technische aanduidingen van lithium-ion-batterijen en lithium-metaalbatterijen. Dit is belangrijk, omdat ze allebei in verschillende versies bestaan: gecategoriseerd op basis van het vermogen van de lithium-ion-batterijen of liever het lithiumgehalte van de lithium-metaalbatterijen of naargelang de batterijen beschadigd, defect zijn of bestemd zijn voor verwijdering of recycling. Ze verschillen in verpakkings- en etiketteringsinstructies, evenals de toegestane hoeveelheid per transport. Door een UN-nummer in Scope te selecteren, wordt de IMDG-code automatisch gegenereerd. Lithium-ion-batterijen en lithium-metaalbatterijen zijn ingedeeld in gevarenklasse 9: “Diverse gevaarlijke stoffen en voorwerpen”. Ook wordt de Cargo-IMP-code automatisch gegenereerd door het UN-nummer te selecteren. De informatie dat een zending gevaarlijke stoffen bevat, is verwerkt in de airwaybill (AWB) of de bill of lading (B/L). Gebruikers van de luchtvrachtmodule in Scope krijgen bij registratie van gevaarlijke goederen een verzoek om te selecteren of hun zending onder Cargo Aircraft only (CAO) valt.
Documenten die ook nodig zijn
Volgens de DGR, is de Shippers Declaration for Dangerous Goods als bijlage bij de airwaybill voor luchtvrachtzendingen vereist. Het bevat alle relevante informatie over de geladen gevaarlijke goederen en moet door de expediteur aan de vervoerder worden overhandigd. Vervolgens wordt op basis van alle vrachtdocumenten de Notification to Captain (NOTOC) aangemaakt, een andere bijlage van de AWB, die de captain informeert over de gevarenklassen en eigenschappen van de vracht voor gevaarlijke stoffen en over hoe deze moet worden vervoerd. Denk hierbij aan zaken als ventilatie in het laadruim, benodigde koeling en welke stoffen niet naast elkaar mogen worden opgeslagen. Voor vervoer over zee is ook een Shippers Declaration nodig. Volgens de IMO Dangerous Goods Declaration moet informatie over het gewicht en verpakkingsinstructies worden verstrekt en moet er een noodplan worden opgesteld.
Conclusie: Er zijn goede redenen waarom er veel veiligheidsvoorschriften gelden voor het vrachtvervoer van lithium-ion-batterijen en lithium-metaal-batterijen. Scope-gebruikers kunnen de benodigde informatie gemakkelijk in één proces invoeren. En ze hebben het goede gevoel dat de geadresseerden ook de relevante documenten ontvangen. Voor een veilige toeleveringsketen.